درآمد
هوالحکیم
ابیش از پانصد سال از پروتستانتیسم، جنبش اصلاح دینی در اروپا می‌گذرد. در این پنج قرن، تغییرات و تحولات مهمی در جوامع اروپایی و غیر اروپایی و از جمله در ایران رخ داده است.
سومین شماره از فصلنامه نقد دینی با متن مکتوب گفتارهایی آغاز می‌شود که در سمینار «رفرماسیون در غرب و اصلاح دینی در ایران» ایراد شده است. در این سمینار که به مناسبت پانصدمین سال جنبش اصلاح دینی در غرب، در “میلانشتون آکادمی” شهر کلن آلمان برگزار شد سخنرانان کوشیدند تا با تمرکز بر وضعیت ایران به تبیین، آسیب شناسی و چشم انداز اصلاح دینی بپردازند.
پرونده این شماره شامل ویراسته‌ی مباحثی است که در آن سمینار از سوی مهمانانش، عبدالکریم سروش، رضا علیجانی و محمد رضا نیکفر طرح شد و پایان بخش پرونده، نوشتاری از حسن یوسفی اشکوری است در ذیل همین عنوان که بنا بود از سخنرانان آن نشست باشد اما به علتی نتوانست و مبحث مورد نظر او اینجا منتشر می‌شود.
در خارج از پرونده، مقاله مبسوطی می‌خوانیم درباره آراء محمد علی میرمعزی، شیعه‌پژوه و صاحب کرسی الهیات اسلامی و تفسیر کلاسیک قرآن در دانشگاه سوربن، که به همت محسن متقی، جامعه‌شناس نگاشته شده است. نویسنده در این مقاله، نخست به معرفی اجمالی و زندگی نامه فکری امیر معزّی می‌پردازد. سپس روش او جهت بررسی انتقادی تاریخ تحوّلات تشیّع را بررسی و تلاش می‌کند جنبه‌های روش شناختی و معرفت شناختی دیدگاه او را کاویده و تمایز رهیافت او را با برخی از پژوهشهای اسلام شناسی و شیعه شناسی نشان دهد. رویکرد امیرمعزی جهت شناختن تاریخ اولیه تشیّع ، چگونگی پرداختن به تاریخ قرآن و جمع آوری آن، رهیافت او جهت طرح دوباره متون اولیه تشیّع با نگاهی به برخی از کتابهای حدیثی قرون نخست اسلام از فرازهای مهم این بخش است.
از دیگر عناوین این شماره، یادداشت فرهاد خسروخاور، جامعه‌شناس درباره فاجعه تروریستی در پاریس و واکنشهای آن است.
کتابخانه‌ی این شماره میزبان کتاب «زنان و قدرت در اسلام» اثر آزاده کیان استاد ایرانی-فرانسوی جامعه‌شناسی در دانشگاه پاریس هفت است به قلم مهدیس صادقی پویا؛ کتابی که انتشارات میشالون فرانسه، و به زبان فرانسوی آن را منتشر کرده و به تشریح و توضیح مسئله زن در اسلام و جایگاه او در ساختار قدرت در گفتمان اسلامی می‌پردازد.
سارا رضائیه نیز در یادداشت “دین‌شناسی از دو منظر” با مطلع کتاب “تاملاتی در قرائت انسانی از دین” اثر محمد مجتهد شبستری آراء او را مرور می‌کند و سرانجام، فصلنامه با گفتاری از “داود فیرحی” از نواندیشان دینی و استاد علوم سیاسی دانشگاه تهران، یاد او را گرامی می‌دارد که به تازگی در پی ابتلا به کرونا درگذشت. «آستانه تجدد»، «دین و دولت در عصر مدرن» و «مفهوم قانون در ایران معاصر» نمونه‌هایی از کارنامه پر بار این پژوهشگر ۵۶ساله است. “نقد دینی” برای روحش رحمت و آرامش و برای بازماندگانش صبوری آرزو می‌کند.
پرونده:
رفرماسیون در غرب و اصلاح دینی در ایران
با آثاری از
عبدالکریم سروش، رضا علیجانی، محمد رضا نیکفر، حسن یوسفی اشکوری
